Кꙑргꙑꙁстанъ

ПОНИЧЬЖИТИ НОУЖДЬНО ѤСТЪ
Опьсаниѥ: title about Kyrgyzstan but text about Kazakhstan; incorrect language

Съмотритєльмъ: дос҄ьдєщьнѩ съвѧꙁи ·їсторїꙗ (послѣдьнꙗ мѣна)
Ꙁьри такождє: Project:Поничьжєниѥ страницѧ

кꙑргꙑꙁскаꙗ респоублика (кꙑргꙑꙁїꙗ) расплажена на северо-востоке центральнои ꙗꙁїи. граничитъ съ каꙁахстаномъ ѫꙁбекꙑстаномъ таджикꙑстаномъ кꙑтаѥмъ. ѻбщаꙗ протѧженность госграници свꙑше 4675 кмъ. территорїꙗ – 1999 тꙑсъ. квъ. кмъ. пѫчти 90% территорїи расплажено вꙑше 1500 мъ надъ ᲂоуровнемъ морѧ. столица – г. бишкекъ ѡснованъ въ 1887 г. населенїѥ болеѥ 1 млнъ человѣкъ. кроупнꙑѥ града: ѻшъ джалалъ-ꙗбадъ нарꙑнъ караколъ. ꙗдминистративно-территорїꙗльно дѣлитсѧ на 7 ѻбластеи (баткенскаꙗ джалалъ-ꙗбадскаꙗ иссꙑкъ-коульскаꙗ нарꙑнскаꙗ ѻшскаꙗ таласскаꙗ чоуискаꙗ). населенїѥ – 66 млнъ человѣкъ. долѧ сельского населенїꙗ – 65%. кꙑргꙑꙁїꙗ – многонацїѻнальноѥ госѫдарство. 732% населенїꙗ странꙑ составлѧютъ кꙑргꙑꙁꙑ 146% – ᲂѫꙁбекꙑ 58% – роусскꙑѥ. россїискꙑѥ граждане и соѻтечественникꙑ. на консоульскомъ ᲂоучете въ рꙁоу состоитъ 23 тꙑсъ. гражданъ рѡссїи. соѻтечественникꙑ – ѻкла 400 тꙑсъ. человѣкъ (6 % населенїꙗ странꙑ) иꙁъ нихъ роусскꙑхъ – 341 тꙑсъ. (въ 1989 г. – 923 тꙑсъ.) татаръ – 26 тꙑсъ. чеченцевъ – 17 тꙑсъ. госѫдарственнꙑи ѩꙁꙑкъ – кꙑргꙑꙁскꙑи. въ маѥ 2000 г. принѧтъ ꙁаконъ ѻ приданїи роусскомоу ꙗꙁꙑкоу статоуса ѻфицїꙗльного а въ декабре 2001 г. – ꙁаконъ ꙁакреплѧющїи ѥтотъ статоусъ въ конститоуцїи странꙑ. въ новои конститоуцїи (маи 2021 г.) ѥто плаженїѥ сохранено. ѻсновнꙑѥ религꙑи: исламъ соуннитского толка и православноѥ христїꙗнство. госѫдарственноѥ ᲂоустроиство. согласно конститоуцїи кꙑргꙑꙁїꙗ ꙗвлѧѥтсѧ демократическꙑмъ правовꙑмъ светскꙑмъ и соцїꙗльнꙑмъ госѫдарствомъ. кꙑргꙑꙁїꙗ – преꙁидентскаꙗ респоублика. глава госѫдарства – преꙁидентъ иꙁбираѥмꙑи на пѧть лѣтъ и не болеѥ чемъ на два срока. преꙁидентъ ꙗвлѧѥтсѧ главои исполнительнои власти. досрочнꙑѥ преꙁидентскꙑѥ вꙑборꙑ состоꙗлись 10 ѩнварѧ 2021 г. побѣдоу на которꙑхъ ѡдержалъ премьѥръ-министръ кꙑргꙑꙁскои респоубликꙑ жапаровъ садꙑръ ноургожоѥвичъ. 28 ѩнварѧ 2021 г. состоꙗлась ѥго инаоугоурацїꙗ. вꙑсшїи ѻрганъ исполнительнои власти – кабинетъ министровъ во главѣ съ прѣдседателемъ. съ 13 ѻктѧбрѧ 2021 г. ѥтотъ постъ ꙁанимаѥтъ жапаровъ ꙗкꙑлбекъ оусенбековичъ (ѻдноврѣменно ꙗвлѧѥтсѧ роуковѫдителемъ ꙗдминистрацїи преꙁидента кꙑргꙑꙁскои респоубликꙑ). 28 їюлѧ 2021 г. въ кꙑргꙑꙁїи принѧтꙑ иꙁмѣненїꙗ въ ꙁаконъ «ѻ вꙑборахъ преꙁидента и депѫтатовъ парламента кꙑргꙑꙁїи». согласно пѫправкамъ вꙑборꙑ въ парламентъ (жогоркоу кенешъ) провѫдѧтсѧ раꙁъ въ пѧть лѣтъ. число депѫтатовъ сокращаѥтсѧ со 120 до 90. оустанавливаѥтсѧ смешаннаꙗ иꙁбирательнаꙗ система: 54 парламентарїꙗ иꙁбираютсѧ по пропорцїѻнальнои системе по ѻбщенацїѻнальнꙑмъ партїинꙑмъ спискамъ 36 – по мажоритарнои системе въ ѻдномандатнꙑхъ ѻкрѫгахъ. по итогамъ состоꙗвшихсѧ 28 ноꙗбрѧ 2021 г. вꙑбравъ въ новꙑи соꙁꙑвъ парламента прошли 6 партїи: «ꙗта-жоуртъ кꙑргꙑꙁстанъ» («ѿечество- кꙑргꙑꙁстанъ») – 1731% (15 мандатовъ) «ишенимъ» («доверїѥ») – 1363% (12 мандатовъ) «ꙑнтꙑмакъ» («согласїѥ») – 11% (9 мандатовъ) «ꙗльꙗнсъ» – 833% (7 мандатовъ) «боутоунъ кꙑргꙑꙁстанъ» («ѥдинꙑи кꙑргꙑꙁстанъ») – 703% (6 мандатовъ) «ꙑиманъ ноуроу» («свѣтъ вѣрꙑ») – 615% (5 мандатовъ). ѻбщественно-прѣдставительнꙑи ѻрганъ – народнꙑи коуроултаи (собранїѥ старѣишинъ) приꙁванъ вꙑрабатꙑвать рекомендацїи по ѻсновнꙑмъ направленїꙗмъ ѻбщественного раꙁвитїꙗ. коуроултаи можетъ вꙑстѫпать съ иницїꙗтивои ѿставкꙑ членѡвъ кабмина. порѧдокъ формированїꙗ народного коуроултаꙗ въ ближаишеѥ врѣмѧ бѫдетъ ѡпрѣдѣленъ ѿдельнꙑмъ ꙁакономъ. конститоуцїꙗ ꙁа годꙑ неꙁависимости кꙑргꙑꙁскои респоубликꙑ многократно пѫдвергалась иꙁмененїꙗмъ. по итогамъ рефрѣндоума 27 їюнѧ 2010 г. бꙑла принѧта конститоуцїꙗ въ реꙁоультате рефрѣндоума 11 декабрѧ 2016 г. въ неѥ бꙑлъ внесенъ рѧдъ иꙁмѣненїи. въ ѻктѧбре 2020 г. депѫтатами парламента раꙁработанъ проѥктъ новои редакцїи конститоуцїи которꙑи въ ноꙗбре-декабре 2020 г. рассматривалсѧ конститоуцїѻннꙑмъ совѣщанїѥмъ. рефрѣндоумъ по проѥктоу конститоуцїи состоꙗлсѧ 11 ꙗпрелѧ 2021 г. 5 маꙗ 2021 г. преꙁидентъ кꙑргꙑꙁїи пѫдписалъ ꙁаконъ «ѻ конститоуцїи кꙑргꙑꙁскои респоубликꙑ» (съ ѥтои датꙑ ѻна встѫпила въ силоу). воѻрѫженнꙑѥ силꙑ. ѻбщаꙗ численность – менѣѥ 10 тꙑсъ. человѣкъ. ѥкономика. кꙑргꙑꙁїꙗ – ꙗграрно-индоустрїꙗльнаꙗ страна. въ сельскомъ хоꙁѧистве ꙁанѧто болеѥ плавинꙑ трѫдоспособного населенїꙗ. ѻсновнꙑѥ ѿрасли промꙑшленности – гꙑдроѥнергетика добꙑча ꙁлата и рѣдкꙑхъ металлѡвъ машиностроѥнїѥ лѥгкаꙗ и пищеваꙗ промꙑшленность. валовои внѫтреннїи продоуктъ (ввпъ) въ 2020 г. – 708 млрдъ доллъ. сша (сниженїѥ на 86%) въ 2021 г. – 85 млрдъ доллъ. сша (ростъ на 36%) оуровень инфлѧцїи въ 2020 г. – 97% въ 2021 г. – 112%. по ѥкспертнꙑмъ ѻценкамъ численность беꙁработнꙑхъ въ странѣ превꙑшаѥтъ 200 тꙑсъ. человѣкъ при томъ что до 800 тꙑсъ. кꙑргꙑꙁстанцевъ ѥжегодно вꙑноужденꙑ вꙑѥꙁжать на ꙁаработкꙑ ꙁа рѫбежъ (главнꙑмъ ѻбраꙁомъ въ рѡссїю). раꙁмеръ внешнего долга кꙑргꙑꙁїи (на ꙗнварь 2022 г.) – 414 млрдъ доллъ. сша (4871% къ ввпъ). ѻсновнꙑѥ кредиторꙑ: кꙑтаи ꙗпонїꙗ тоурцїꙗ германїꙗ всемирнꙑи банкъ ꙗбръ мвфъ ибръ. нацїѻнальнаꙗ денежнаꙗ ѥдиница – сомъ (съ 1993 г.). 1 сомъ = 100 тꙑїꙑнъ. коурсꙑ валютъ (по даннꙑмъ нацбанка кꙑргꙑꙁїи) на маи 2022 г.: 1 доллъ. сша = 81 сомъ; 1 рѫбль = 125 сома. внѣшнѧꙗ политика. главнꙑѥ ѻрїѥнтирꙑ согласно концепцїи внѣшнеи политикꙑ кꙑргꙑꙁскои респоубликꙑ 2007 г.: многовекторность нацеленнаꙗ на раꙁвитїѥ политическꙑхъ и торгово-ѥкономическꙑхъ свѧꙁеи съ ѻсновнꙑми ꙁарѫбежнꙑми партнерами и прагматичность внешнеполитического коурса. министръ иностраннꙑхъ дѣлъ – коулоубаѥвъ жеѥнбекъ молдокановичъ (наꙁначенъ 29 ꙗпрелѧ 2022 г.). междоународнꙑѥ свѧꙁи. дипломатическꙑѥ ѿношенїꙗ ᲂоустановленꙑ со 167 госѫдарствами. ꙁа рѫбежомъ дѣиствоуютъ 37 ꙁаграноучрежденїи кꙑргꙑꙁїи (включаꙗ посольства генконсоульства и постпрѣдства при междоународнꙑхъ ѻрганиꙁацїꙗхъ).

въ

бишкеке ꙗккредитованꙑ 67 диппрѣдставительствъ и 33 междоународнꙑѥ ѻрганиꙁацїи. кꙑргꙑꙁїꙗ – членъ болеѥ 100 междоународнꙑхъ ѻрганиꙁацїи въ томъ числѣ ѻѻнъ снгъ ѻдкбъ ѥꙗѥсъ шосъ ѻбсе ѻѥсъ ѻисъ вто мвфъ мбрръ ѥбрръ ибръ ꙗбръ сстгъ. рѡссїиско-кꙑргꙑꙁскꙑѥ ѿношенїꙗ носѧтъ характеръ стратегꙑческого партнерства и союꙁничества. дипломатическꙑѥ ѿношенїꙗ междоу россїѥи и кꙑргꙑꙁїѥи ᲂоустановленꙑ 20 марта 1992 г. внешнеторговꙑи ѻбратъ. въ 2021 г. – 67 млрдъ доллъ. сша (ростъ на 20%). на странꙑ ѥꙗѥсъ приходитсѧ 45% товароѻбрата респоубликꙑ. рѡссїꙗ – ѻдинъ иꙁъ ведоущихъ торгово-ѥкономическꙑхъ партнеровъ кꙑргꙑꙁїи съ долеи во внѣшнеи торговле респоубликꙑ болеѥ 30%. по итогамъ 2021 г. двоустраннїи товароѻбратъ составилъ 249 млрдъ доллъ. сша (ᲂоувеличенїѥ на 466% по сравненїю съ 2020 г.) рѡссїискꙑи ѥкспортъ вꙑросъ на 478% (до 215 млрдъ доллъ. сша) поставкꙑ иꙁъ кꙑргꙑꙁїи въ рѡссїю – на 388% (до 034 млрдъ доллъ. сша).